Mikel Aiestaran: «Urteetan komunismoa izan da etsai nagusia, gaur egun islama da»
Mikel Aiestaran kazetari beasaindarrak 14 urte daramatza Ekialde Hurbileko albisteak kontatzen. Jerusalemen bizi da. Orain, 'Oriente Medio. Oriente roto' liburua argitaratu du.
Aspaldian Beasainera etorri gabe zegoen Mikel Aiestaran (Beasain, 1975) kazetaria eta aspaldian egin gabe zuen Beasain eta Donostia arteko bidea trenez. Idatzi berri duen Oriente Medio. Oriente roto (Erdialdeko Ekialdea, Ekialde hautsia) liburua Donostian aurkeztu aurretik, GOIERRIKO HITZA-k Beasaingo kazetariarekin egoteko aukera izan zuen. 14 urte daramatza Ekialde Hurbileko berriak ematen; Jerusalemen bizi da familiarekin.
Harrera ona izaten ari da idatzi berri duzun Oriente Medio. Oriente roto liburua. Zer esan nahi du horrek, jendeak jarraitzen zaituela, interesa baduela gaiarekiko…?
Bai, eta harrituta nago liburu aurkezpenetan izaten ari den harrerarekin. Denetik izango da, baina interesa badago, bai. Horrek itxaropena ematen dit.
Hango egoera gero eta korapilatuagoa da.
2006an Libano eta Hezbollah-ren arteko gatazkara joan nintzen, eta harrezkeroztik inguru hartan egoera ez da baretu. Gero eta zatiketa eta harresi gehiago dago, gero eta arazo gehiago dago. Gainera, ez dut ikusten, epe motzean behintzat, lasaitasunik.
Gero eta herrialde gehiago daude gatazkan.
Garai batean gatazka guneak Hego eta Erdi Amerikan zeuden; iraultzak han zeuden. Nikaraguan, Salvadorren, Guatemalan… Poliki-poliki, gatazka Libanon sortu zenean Ekialde Hurbilera hurbiltzen hasi zen eta oraindik hantxe dago punturik beroena. Ez dakigu zein izango den hurrengoa. Urteetan Mendebaldeak izan duen etsai nagusia komunismoa edo mugimendu sozialista zen, gaur egun etsaia islama da. Ikusi egin behar zein izango den hurrengo etsaia.
Hainbeste urtetan gatazkak bertatik bertara bizi ondoren gertatzen dena ulertzea errazagoa egiten al zaizu?
Ulertzea zaila da, baina hobeto irakurtzen duzu gertatutakoa. Ezusteko albiste asko daude, espero ez dituzunak. Qatarrekin eta Saudi Arabiarekin gertatu zena adibidez, inork ez zuen aurreratu. Edo estatu islamikoak Iranen horrelako eraso bat aurrera eramatea parlamentuan… Benetan horren atzean zer da-goen jakitea, nola piztu den… oso zaila da. Askotan parametro logiko batekin aztertu nahi dugu, baina ekintza askok eskualde hartan ez dauka paradigma logikorik; logikatik kanpo daude. Gaur egun, adibidez, koalizio bat dago Saudi Arabiaren eta Israelen artean. Hasi pentsatzen. Bushen garaian gaizkiaren ardatza zegoen bezala, orain ongiaren ardatza dago, eta ardatz horretan buru nagusiak Saudi Arabia eta Israel dira.
Euskal Telebistako berriemaile izanda, euskaldunon askorentzat erreferentzia bihurtu zara.
Eta hori garrantzitsua da. Baina oso mugatuta gaude: albiste zerbitzuak niretzat motzegiak dira, bertan lantzen ditugun formatuak ez dira egokienak gauzak ondo ulertzeko eta azaltzeko. Telebistan 35-40 segundoko zuzeneko batean ezin duzu ezer ere azaldu. Pusketak, pusketak eta pusketak ematen ari gara, baina ez daukagu argazki oso bat, eta hori arazoa da. Frustrazio puntu bat badaukat, baina hori da gustatzen zaidana. Badaude beste formatu batzuk, erreportaje luzeak, laburmetraiak… hori ez dut landu orain arte, baina agian landuko ditut etorkizunean.
«Gero eta zatiketa eta harresi gehiago dago, gero eta arazo gehiago» «Argitaratu berri dudan liburua nik egin ditudan kontaketen kronika da»Liburuak helburu hori beteko du? Adibidez. Liburu hau nik egin ditudan kroniken kronika da. Herrialde bakoitzean puntu berezi batzuk hartu eta hortik tiraka egoera politikoa, herrialdearen egoera… azaltzen ditut. Eguneroko gauzak ere sartu ditut: bidaia aldetik, logistika aldetik, itzultzaileak… Lehenengo pertsona erabili dut, dena dago oranaldian… Normalean gure estilo liburuaren kontrako politika da hori. Guk beti hirugarren pertsona erabiltzen dugu, eta iraga-nean kontatzen dugu. Nik guztiz kontrakoa egin dut eta horregatik lan asko eman dit. Baina gustura gelditu naiz. Zergatik aukeratu duzu lehenengo pertsonan eta orainaldian idaztea? Pentsatzen dut beharrezkoa zela nik nahi nuen pultsua eta erritmoa lortzeko, eta irakurleak ere momentukoa ikusteko. Zaila da, hasieran ez nuen lortu. Bi edo hiru kapitulu idatzi nituen iraganean baina ez nion erritmoa aurkitzen. Beste proba bat egin nuen, eta nire ustez horrela hobeto gelditu da, baina hori irakurleek esan behar dute. 14 kapitulu, 14 urte eta 14 herrialde jaso dituzu. Herrialde batetik bestera joaten gara pasatzen. Progresio tenporala eta espaziala daude, herrialdetik herrialdera, urteak joaten dira aldatzen. Gauza asko gelditu dira kanpoan, gauza gehiegi. Guk ez dugu iritzirik ematen, ez dago iritzi asko liburu honetan, baina zerbait bai. Iritzi puntu bat ere sartu dut, ez gehiegi. Mendebaldeko hainbat herrialdetan gertatzen ari diren atentatuak nola bizi dituzu Ekialde Hurbilean? Jendea beldurtuta dago, oso beldurtuta. Pentsatzen genuen Ekialde Hurbilean gertatzen zena han geldituko zela, baina orain zalaparta hona heldu da. Pentsatzen dugu harresiak egitea nahikoa dela, baina ez da nahikoa. Eta pentsatzen dugu armadak bidalita eta bonbardaketak eginez, arazoa amaituko dela. Baina horrelako arazo bat bonbaz ez dugu konponduko. Orain arte eman diogun irtenbide bakarra militarra izan da. Sortu den gorrotoa handitzen doa, han eta hemen. Bertakoek zer esaten dute? Manchesterren eta Parisen gertatzen dena beraien ikuspuntutik justifikatuta dago: «Hau pasatu da, baina zergatik gertatu da? Hemen sekulako sarraskiak egin direlako, egunero bonbardaketak daudelako, zibilak egunero hiltzen direlako…» esaten dute. Muturreko taldeek oso ondo lantzen dute propaganda puntu hori. «Guk Manchesterren umeak hil ditugu baina amerikarrek umeak hil dituztelako…» diote. Eta zoritxarrez egia da. Dena den, kalean hango gehiengoa ez dator bat horrelako atentatuekin. Baina gutxiengo potente bat ados dago, pentsatzen dute gerra egiteko beste era bat dela, zeharkako gerra bat. Handitzen doa sentsazio hori, zabaltzen ari da, gazteen artean bereziki. Eta Donald Trumpekin? Beldur handia diot nik Trumpi. Estatu Batuetako presidentea da, ez da Maldivaseko presidentea. Trumpekin ez daukat itxaropenik, eta gainera beldurra ematen dit.
