Euskara kalean, arte bihurtuta
Euskara Beasaingo herri paisaiaren parte bihurtu du Alain Polo artista gazteak ‘Eguzkilorea’ horma-irudiarekin, Euskaraldiaren barruan. 'Gutarik bakoitzak anitz hizkuntza ukan ditzake ditzake, euskarak gu baizik ez gaitu!' esalditik hartu zuen ideia.
Alain Polo horma-irudia margotzen.Hitza Beasainen bihotzean, Loinazko San Martin plazan, dimentsio handiko horma-irudi berri batek herritarren eta bisitarien arreta erakarri du. Alain Polo Arte Ederretako ikasle eta artista lazkaotar gazteak sinatua, Euskaraldia dela eta sortu du, euskal kulturan sinbologiaz betetako elementu bat irudikatuz: eguzkilorea.
Tradizionalki, eguzkilorea, etxeetako ateetan jarri izan da espiritu gaiztoen aurrean babesteko. Horma-irudi honetan, Alainek, antzinako esanahi hori berreskuratzeaz gain, euskararen metafora bisual bihurtu du: «Euskara, komunitatea babesten, batzen eta argitzen duen hizkuntza dela irudikatu nahi izan dut», adierazi du Polok.
Bi eskuk eusten dute eguzkilorea, «zaintza eta erantzukizun kolektiboaren ideia indartzen duen irudi indartsu» bihurtuz. «Esku horiek babestu eta eutsi egiten dute euskara, guztion artean zaindu beharreko lore hauskor eta ederra balitz bezala», nabarmendu du artista gazte lazkaotarrak.
Horma-irudia bere paleta kromatikoagatik nabarmentzen da; ikurrinaren koloreetan inspiratu da lazkaotarra: gorria, berdea eta zuria. Kolore horiek ez dira kasualitate bat; euskal nortasuna bere osotasunean irudikatzen dute. Hondo gorriak energia eta bizitasuna ematen ditu, berdeak lurra eta sustraiak lotzen ditu, eta zuriak transmititzen den mezuaren garbitasuna sinbolizatzen du. Horrela, Alainek euskara hizkuntza gisa ez ezik, kultur sentimendu zabalago eta zatiezin baten gisa ere irudikatzen du.
Horma irudiari forma emateko ideia indartsu batean oinarritu zen Alain Polo: Gutarik bakoitzak anitz hizkuntza ukan ditzake ditzake, euskarak gu baizik ez gaitu! esaldia izan zen proposamena. Gogoeta hori abiapuntu hartuta, artistak «hizkuntza-aniztasunaren aberastasuna» islatu nahi izan zuen, euskararen «balio bakarra eta egituratzailea ahaztu gabe, identitateak lotzen eta komunitate-sentimendua indartzen duen hizkuntza».
Ikusmina
Sortze prozesua ez da oharkabean pasa. Lehen zirriborroetatik hasi eta azken zertzeladetaraino, Alainen lanak ikusmin handia sortu du herrian. Askok egunero begiratzen zioten haren bilakaerari, inpresioak trukatuz edota, besterik gabe, eguzkilorea horma handi batean bizia hartzen zihoala ikusiz.
«Muralak bere kabuz hitz egitea nahi nuen», dio Polok. «Eguzkilorea perfektua iruditu zitzaidan: sakonki gurea den zerbait da, gure sustraiekin konektatzen duena eta, aldi berean, indarra, identitatea eta itxaropena transmititzen dituena. Euskara bezala».
«Euskara, komunitatea babesten, batzen eta argitzen duen hizkuntza dela irudikatu nahi izan dut»
«Irudiko eskuek babestu eta eutsi egiten dute euskara, guztion artean zaindu beharreko lore hauskor eta ederra balitz bezala»
Alain Polo. Horma-irudiaren egilea
Lan hau, bere mezu sinboliko indartsuagatik ez ezik, Alainek prozesu osoa egin duelako ere nabarmentzen da: kontzepzioa, diseinua eta exekuzioa. Konpromiso artistiko eta pertsonaleko ariketa izan da, Euskaraldiaren espiritu parte-hartzailearekin bat egiten duena.
Herriak aukeratua
Horma-irudia, bisualki indartsua izateaz gain, partaidetza-prozesu baten emaitza ere bada. Diseinua Aittu! euskara elkarteak antolatutako lehiaketa baten bidez aukeratu zen, Euskaraldiak Beasainen egiten dituen jardueren barruan. Udalerriko ikastetxeetako ikasleek, beren botoekin, proposamen irabazlea aukeratu zuten aurkeztutako zirriborro batzuen artean. Horrek obra ez du bakarrik sorkuntza artistiko indibidual bihurtzen, baizik eta euskararen aldeko apustua egiten duen belaunaldi oso baten borondate kolektiboaren isla da.
Horma-irudia egitea ere erronka handia izan da. «Aire zabalean lan egiteak beti dakar ziurgabetasun maila bat, eta kasu honetan, klimatologiak ez zuen erraz jarri», kontatu du horma-irudiaren egileak. Euriak, haizeak eta urte sasoi honetako tenperatura baxuek Alain bere ordutegiak eta lan denborak egokitzera behartu zuten. Hala ere, pazientziaz, erabakitasunez eta mimo handiz, lana bukatzea lortu zuen, mezuaren jatorrizko diseinua eta indar sinbolikoa errespetatuz.
Murala jada Beasaingo hiri-paisaiaren parte da, baina baita eguzkilorea bezala gure oraina argitzen duen hizkuntza bizirik mantentzearen aldeko apustua egiten dutenen imajinario kolektiboarena ere.
