Begirada bat
Gaueko tren bateko korridorean nabaritu nuen lehen aldiz begirada bat, astintzen ninduen objektu astun bat balitz bezala. Nire gainera jausten sentitu nuen, nire sorbaldan ipiniz, burua berea ez den buruko batean jartzen duenaren gisa. Ez nuen inor ikusi. Begi baten isla ikusi nuen soilik leiho batean, han norbait zegoen, atzerago, ezer esan gabe begira. Begiratzea Continue Reading
Gaueko tren bateko korridorean nabaritu nuen lehen aldiz begirada bat, astintzen ninduen objektu astun bat balitz bezala. Nire gainera jausten sentitu nuen, nire sorbaldan ipiniz, burua berea ez den buruko batean jartzen duenaren gisa. Ez nuen inor ikusi. Begi baten isla ikusi nuen soilik leiho batean, han norbait zegoen, atzerago, ezer esan gabe begira. Begiratzea ukitzea ere badela ikasi nuen.
Ordutik begiraden bildumagilea naiz. Ez ditut kristalezko ontzietan gordetzen, hauek ez zieten eutsiko, eszena txikietan baizik. Haietara itzultzen naiz tarteka eguna hausten zaidanean. Badaukat adibidez, aitaren begirada bat, oinetakoen korapiloak egiten erakutsi zidanekoa: sendo, eraman handikoa, itsaso tanta batekin niniaren ertzean. Ni haurra nintzen eta hura azterketa bat iruditu zitzaidan; orain badakit zubi bat zela iragan beharrekoa. Badut ere ogi saltzailearena, 3 pezeta barkatu zizkidan goiz oso hotz batean berriro etxera ez itzultzeko. Aktoresa batena ere badaukat; eszenatoki huts batean, hutsik zeuden eserlekuen aurrean entseatzen, otoitz egitean izan ohi den sinesmenarekin. Nirea ere bada bilduman, kafearen koilaran islatuta, txikia, dorpea, aurpegiarekin oraindik zer egin ez baneki bezala.
Begiradek ere badute beren garai propioa, bere urtaroa. Badaude udaberriko begiradak, kimu berriez gainezka; elkarrizketak sortzen dituzte, promesak, hizkuntza sekretuak. Udakoak ere badaude, duten argiarekin guztia argiztatzen dutenak: itzala eskatzen duen beroa, baina, halaber, kanpoaka tira egiten duena. Udazkenekoek oroitzapenak ekartzen dituzte, karraskatu egiten dute; hosto lehorrak entzun ahal dira. Negukoak estutu egiten dira, biziraun, zain beti. Ez dira okerragoak, sua oso barruan gordetzen dute, besterik ez.
Lan egiten dudan hotelean maletek kontatzen didate nork nori begiratzen dion. Badago begiradei ihes egiten diena aduanak balira bezala, eta existitzen dela baieztatzeko begi berrien bila dabilena. Badaude iritsi berri diren bikoteak mundutik at bizi direnak, oraindik ez dauzkate aditzik; eta nekatuta datorren bidaiaria, mundua begiradan zintzilik dakarrena. Nik giltzak banatzen dizkiet eta isilik eta adi ematen diet ongietorria. Badaude gela bista ederrekin nahi dituztenak, leiho handiekin; baina ez dakite, edo bai, benetako bistak, arnasari erritmoa aldarazten diotenak, ez daudela leihoetan, begietan baizik.
Batzuetan , eguna amaitzean, etxeetako zabaltzetara igotzea atsegin dut kale tarteetan eguzki izpiek nola ihes egiten duten ikustera. Ez ditut ez etxeak ez eta kotxeak begiratzen: begiratzen dutenak begiratzen ditut. Begiraleak begipean elkarri orekan eutsiz. Gustatzen zait begirada batek jomuga aldatzen duen une horren lekuko izatea, oharkabeko begirada izatetik, presentziazko begirada izatera. Presentziazkoa izatetik zaintzakora. Aldaketa txikia da, baina arimak nabari du. Negarrez ari den haurraren begiek epaitzen ez duten baten begiekin topo egiten dutenean bezala, orduan beste modu batera egin dezake negar, askeago.
Behin begietara begiratu ezin zuen emakume bat ezagutu nuen. Medikuek esan zioten ez zela lotsa kontua, bertigoa zela: bestearen sakontasunak zorabioa sortzen zion. Horma zuri baten aurrean hitz egiten genuen, eta nik nire eskuak uzten nizkion, nire keinuak, begirada igo beharrik izan ez zezan. Agurtzean, oldartu egin zen: une batez begirada altxatu zuen. Hori bakarrik, segundo bat, baina begien kliska horretan nasa oso bat kabitu zen, makilen kontra jotzen zuten soka guztiekin, kaio ikusezinekin. Horrelako begiradak ere badira: nasak. Bete beteta iritsi eta zergatik jakin gabe erabat husten zarena.
Baina ez dira begirada guztiak laztan. Badago kulpak asmatzen dituen begirada, armagabetzen zaituena, poltsikoetan miatzen duena. Nabaritu izan dut lepo doazen trenetan eta moketadun bulegoetan: begiratu baino, sailkatzen zaituzten begiak. Nireekin tupust egitean, lehen araua oroitzen saiatzen naiz: aukeratu dezaket nire begiradaren zentzua. Ez da babes perfektua, baina duintasuna ematen du. Ura eskaintzen duenaren antzera begiratzen aukeratzea.
Nire aitak ez zidan korapiloa bakarrik utzi; argazki bat ere utzi zidan. Bera agertzen da, gaztetan argazki kamera bat eutsiz. Aurrez aurre argazkia egin zidan aldi bakarra izan zen. Argazkia errebelatzean ordea zerbait gaizki joan zen. Fokuak atzera egin zuen nonbait. Argazkian nire aurpegia lausotuta agertzen da, baina bere begiak, lentean islatuta, garden eta garbi. Urtetan akats teknikoa izan zela pentsatu nuen. Gaur egun nahigabeko arrakasta izan zela uste dut: argazkiaren arrazoia ez nintzen ni, berak ni begiratzeko zuen modua baizik. Bere beste oroigarri batzuekin gordetzen dut metalezko kutxa batean. Batzuetan irekita uzten dut , leiho bat bezala, eta etxea aireztatu egiten da.
Ikasi dut ere komeni denean begirada desbideratzen. Begiratzea ez da inbaditzea. Badira errespetua merezi duten minak, badira sekretuak begi-bazterrarekin lagundu behar ditugunak. Diskrezioak badu samurtasunetik zerbait. Kalean, baten batek estropuz egiten duenean eta ziztu bizian altxatzen denean, begirada kentzen dut une batez: une bat oparitzen diot keinua bere kasa konpontzeko. Gero, bueltatzean eskua eskaintzen diot nahi badu. Begiratzea ez da erakustea: babestea da.
Udako gau epeletan, etxeko leihoak irekita uzten ditugunean eta herriak animali erraldoi baten moduan arnasa hartzen duenean txikitako jolas batean hasten naiz. Etxeko argi guztiak amatatu eta begiekin formak sortzea iluntasunean. Ahalegin horretan nabilela, oraindik formarik atzeman ez dudanean, begiradak fedearekin zerikusia duela pentsatzen dut: oraindik ikusgarri ez den zerbait ikustea lor daiteke begien muskulua landuz gero.
Bihar elkar gurutzatzen bagara, agian ez zaitut izenagatik ezagutuko, edo ahotsagatik, baina bai begiratzeko duzun moduagatik. Badaude galdetuz bezala begiratzen dutenak, promesak eginez begiratzen dutenak, baimen eske begiratzen dutenak. Nik atea ireki eta alde batera baztertzen denaren moduan begiratuko zaitut. Izan ere, trenetan, hoteletan, etxeetako zabalgunetan… ulertu dut begiradarik baliotsuena ez dela heltzen zaituena, pasatzen uzten zaituena baizik. Eta nire bildumarako nahi ditudanak hauek direla. Bi begiradak gurutzatzen direnean, ezer izan gabe ere, elkar argitzen dutenak.
