Azokak berriz irekitzeko eskatu dute hainbat eragilek
'Merkatu eta eta azokak irekita nahi ditugu' adierazpenarekin bat egin dute hirurogei eragilek baino gehiagok, Eusko Jaurlaritzak aste honetan hartu duen erabakiarekiko desadostasuna agertzeko.
Ordiziako azoka, Plaza Nagusian (2020-03-18). Osasun neurri bereziak hartuta egin zen, eta bederatzi ekoizle soilik izan ziren, denak inguruko baserritarrak. Hirurogei eragilek baino gehiagok egin dute bat dagoeneko azokak berriz irekitzeko eskatzen duen ‘Merkatu eta azokak irekita nahi ditugu’ agiriarekin. Ekoizleak, kontsumo elkarteak, talde ekologistak, sindikatuak eta alderdiak daude tartean. Eusko Jaurlaritzak aste honetan hartu duen erabakiarekiko desadostasuna agertu dute. Azokak debekatu baina saltoki handiak irekita jarraitzen dutela salatzen dute.
Honela dio, hitzez hitz, ‘Merkatu eta azokak irekita’ adierazpenak.
MERKATU ETA AZOKAK IREKITA NAHI DITUGU
Berriki, martxoaren 17ko 465/2020 Errege Dekretuaren 10. artikuluan oinarrituta, Eusko Jaurlaritzaren Osasun sailak EAEko aldizkari ofizialean, 2020ko apirilaren 8an argitaratutako aginduaren bidez Osasun sailak merkatu eta plazetako salmenta bertan behera uzteko agindua eman du. Arrazoiak: pertsonen joan-etorriak gutxitzea eta jende pilaketa saihestea.
Eskutitz honen sinatzaileok ezin dugu halako agindu murriztailerik onartu hain argudio eskasekin. Zergatik ez dira irizpide berberak baliatzen saltoki handiak, esaterako, Jaurlaritzak baserritarren produktuen salmentarako lehenetsi dituen Eroski, Uvesco (BM), Carrefour eta Alcampo-Simply merkataritza guneak ixteko? Horietara joateko ez al da joan-etorririk egin behar? Barruan ez al da jende pilaketarik gertatzen? Nor ari da zaintzen saltoki horien barruan jendeak distantziak gordetzen dituen edota jendeak gutxieneko higiene-arauak betetzen dituen?
Aipatzen duen justifikazioak (osasun legea) ez dio biderik emoten halako neurri orokor bat hartzeko, ezta salbuespen egoera baten. Udal azokak lege aginduz zerbitzu publikoak dira eta hori balioan jarri behar da (Autobus garraioa ez da debekatu, neurriak hartu bai). Gainera Zerbitzu Publiko horren titularra Udala da. Osasun Sailak neurri zehatzak har ditzake, ez ordea debeku orokor bat.
Osasun saila erosleon eskubideak urratzen ari da bete-betan. Herritar askok merkatu eta azoketan erosi nahi ditugu ezagunak eta gertukoak ditugun baserritarren produktuak. Horretarako, Udalei neurriak hartzeko eskatu zitzaien eta haiek bete egin dituzte eskakizunak. Zertara dator orain neurri hau? Zer dago honen guztiaren atzean? Emandako arrazoiek ez dute zentzurik.
Helburua beste bat ez ote den, pentsa arazten digu. Agindu hori ateratzearekin batera jaso dugu Ekonomiaren Garapen eta Azpiegitura Sailaren babespean HAZIk kaleratuta oharra. Zehazki, salmentarako bideratu duen 6 milioi euroko dirulerro publikoa erabiltzea onartu da saltoki horietan saltzeko. Hau ote da Jaurlaritzaren helburua, baserritarren produktuak euren azpiegituren eta bitartekarien bidez merkaturatzea Jaurlaritzak berak lehenetsitako saltokietara? Izan ere, konfinamendua eta salmenta arazoak hasi direnetik, ez Jaurlaritza eta ez Aldundiak komunikatua sinatzen duten elkarteekin ez dute harremanik izan baserritarron egoera zaila bideratzeko, euren interes partikularrak babestuko dituztenekin adostu dituzte. Gainera, nahiz eta interlokuzioa eskatu, ez da horrelakorik egon, eta baserritarrak martxan jartzen ari diren ekimenetan, ez da inolako baliabiderik jartzeko laguntzarik eman, alderantziz, oztopatzen eta beste interes batzuk elikatzen darraite.
Herritarrenak ez ezik, agindu honek baserritarren eskubideak ere urratzen ditu. Horregatik guztiagatik sinatzaileok Eusko Jaurlaritzari eskatzen diogu EAEko udalerrietan elikagaiak eta nekazaritzako eta abeltzaintzako produktuak zuzenean saltzeko merkatu eta azoka tradizional guztiak berriz ere irekitzea. Beti ere, hartu beharreko osasun-neurri guztiak hartuta, orain arte bezala. Eta horrez gain, Eusko Jaurlaritzak behingoz benetan tokiko elikadura sostengarri eta iraunkorraren aldeko pedagogia egin dezala, baserritarrak eta herritarrak zuzeneko salmenta bideetara joateko laguntzak ipiniz. Nekazaritzari ekonimokoki eta sozialki daukan garrantzia eman behar zaion behingoz, bertoko ekoizpena lehenetsi, kalitatea hobestu eta sektorea bultzatu.
Herritarrak animatu nahi ditugu gure herrietako azokak babestera eta datozen egunotan martxan jarriko diren ekimenetan parte hartzera. Halaber, gogorarazi nahi dizuegu zuen herri eta eskualdetan baserrietan janaria erosteko aukera dagoela, zuzenean edota sortzen ari diren taldeen bitartez edota proiektuetan. Bide honetan Udalei eskatzen diegu zuzeneko salmenta hauek saretzen laguntzeko eta banaketa zerbituak errazteko baliabideak jartzea. Eta ezin ditugu ahaztu herrietan lanean ari diren dendari txikiak; azken dei bat egiten diegu herritarrei herriko dendak lehenesteko erosketak egiterakoan, gure baserrietako hainbat elikagai aurkituko dituztelako.
